Prostat kanseri nedir?
Prostat kanseri erkeklerde en sık rastlanan kanser türüdür. Son 30 yılda tarama ve erken teşhis tekniklerindeki gelişmelerden dolayı, bu hastalığın erken evrelerde yakalayabilmek mümkün hale gelmiştir.
Kanser vücudun herhangi bir yerinde gelişebilir. Prostat kanseri prostat bezinden köken alır. Hastalık, prostat bezindeki hücrelerin kontrolsüz çoğalması ve normal hücrelere yer bırakmaması ile başlar. Bu, vücudun olması gerektiği gibi çalışmasını zorlaştırır. Kanser hücreleri vücudun diğer bölgelerine yayılabilir. Prostat bezindeki kanser hücreleri bazen kemiklere gidip orada büyüyebilirler. Kanser hücreleri bunu yaptıklarında görülen duruma metastaz denir. Doktorlara göre, yeni konumlarındaki kanser hücreleri tıpkı prostat bezindekiler gibi görünürler.
Kanser daima köken aldığı yere göre adlandırılır. Dolayısıyla, prostat kanseri kemiklere (veya herhangi bir başka yere) yayıldığında da prostat kanseri olarak adlandırılır. Kemiklerdeki hücrelerde başlamadığı sürece hastalığa kemik kanseri adı verilmez.
65 yaş üstünde olan, ailesinde prostat kanseri görülen (özellikle erkek kardeşleri veya babalarında görülmüşse) erkeklerin prostat kanseri riski daha yüksektir.
Prostat nedir ?
Prostat, sadece erkeklerde bulunan bir bez olduğundan prostat kanserine sadece erkekler yakalanır.
Prostat bezi mesanenin hemen altında, rektumun önünde bulunur. İdrarı taşıyan boru prostatın içinden geçer. (bu boruya üretra adı verilir). Prostat, spermin canlı ve sağlıklı kalmasına yardımcı olan sıvının bir bölümünü üretir.
Farklı prostat kanseri türleri nelerdir?
Birkaç prostat kanseri türü mevcuttur. Bazıları oldukça nadirdir. Prostat kanserlerinin büyük bölümü adenokarsinoma adı verilen türdedir. Bu kanser bez hücrelerinden köken alır. Doktorunuz sizde görülen türü daha ayrıntılı şekilde açıklayabilir.
Prostat kanseri belirtileri nelerdir?
Prostat kanseri çoğunlukla bulgu vermez, ancak prostat kanseri şüphesi uyandıran bazı belirtiler olabilir:
- Prostat bezinde yumru veya asimetrik prostat
- İdrara çıkma zorluğu
- İdrarın başlangıcı veya durdurulmasında zorluk
- Özellikle gece olmak üzere, idrara sık çıkma
- İdrar akışının zayıf olması
- Başlayıp duran idrar akışı
- İdrar sırasında ağrı veya yanma
- Ereksiyon zorluğu
- İdrar veya menide kan görülmesi
Prostat kanserinde tanı nasıl konulur?
DRE (Digital Rectal Exam- Dijital Rektal Muayene) veya PSA (Prostat Spesifik Antijen) testinde şüpheli sonuçların elde edilmesi en önemli bulgulardan biridir, ancak mutlaka kanser olduğu anlamına gelmez ve aynı şekilde yukarıdaki belirtilerin kanserden başka sebepleri olabilir (prostat bezinin iyi huylu büyümesi gibi bazı diğer hastalıklar).
Belirtiler veya anormal DRE ve PSA sonuçlarının iyi huylu büyüme veya prostat kanserinden kaynaklandığını belirlemek üzere doktorunuz biyopsi önerecektir. Biyopsi ultrason eşliğinde (TRUS- Transrektal Ultrasonografi) rektal yoldan yapılır. Bu işlemde, prostat rektuma sokulan parmak büyüklüğünde bir prob ile görüntülenir. Prostatın birçok bölgesinden doku örnekleri alındıktan sonra, bu örnekler mikroskop ile incelenerek, kanser hücresinin olup olmadığına bakılır.
Biyopsi sonuçlarına göre prostat kanseri olduğunuz ortaya çıkarsa, kanserinizin ne kadar agresif olduğunu belirlemek için testler yapılabilir. Doktorunuz tümörün başladığı yerle sınırlı olup olmadığı (lokalize tümör) veya yayılıp yayılmadığını (metastatik tümör) belirlemek üzere bazı testlerin yapılmasını isteyebilir.
- Kanser hücrelerinin kemik dokusuna yayılıp yayılmadığını belirlemek üzere kemik sintigrafisi
- Vücudun iç bölgelerinin ayrıntılı görüntülerini almak üzere Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI) ve/veya bilgisayarlı tomografi.
- Hem kemik hemde diğer organ sistemlerini değerlendirmek amacıyla Ga-68 PSMA ile tüm vücut PET/BT incelemesi yapılabilinir.
Bu işlemlerin her biri kanserin düzey ve özellikleri hakkında bilgi verirken, hastalığın evresini belirlemek için oldukça önemlidir. Hastalığınızın evresi hakkında bilgi toplanması, aynı şekilde hangi tedavi programının en iyi sonuçları verebileceğini belirlemek için önemlidir. Prostat kanserinin evreleri nelerdir?
Prostat kanseri Gleason sistemi kullanılarak evrelenecektir. Kanserin evrelenmesi (sınıflandırılması) kanserin ne kadar hızlı büyüyebileceğini ve yayılabileceğini bilmemize yardımcı olur. Kanser hücreleri, normal prostat hücrelerine ne kadar benzedikleri esas alınarak 2 ila 10 arasında sınıflandırılırlar. Normal hücrelerden çok farklı gözükenlere yüksek evre verilir ve bu hücrelerin hızlı büyümeleri olasıdır.
Kanserin ne kadar lokalize veya yayılmış olduğunu tanımlamak için genelde klasik bir sınıflama sistemi kullanılmaktadır. Prostat kanserinde, Evre 1 (Lokalize; kanser hücreleri sadece prostatta bulunur) ile Evre 4 (kanser hücreleri kemikler dahil olmak üzere, uzak lenf bezlerine ve/veya organlara sıçramıştır) arasında değişir. Kanserin hangi evrede olduğunun belirlenmesi, sizin için en iyi tedavi planının geliştirilmesi açısından önemlidir.
Prostat kanseri tedavisi
Tedavinin etkinliği kanserin ne kadar lokalize olduğu veya vücudunuzda ne kadar yayıldığına bağlı değişmektedir. Hastalığınızın evresi ile yaş ve genel sağlık durumunuza bağlı olarak doktorunuz aşağıdaki tedavi seçeneklerinin birini veya daha fazlasını önerecektir.
- Ameliyat (prostatektomi)
- Radyasyon terapisi (brakiterapi, eksternal radyoterapi)
- Hormon terapisi
- Kemoterapi