Mesane kanseri nedir?
Mesane kanseri, vücuttaki idrarı depolamakla görevli idrar kesesi olarakta adlandırılan mesane içerisindeki hücrelerin anormal şekilde büyümesiyle oluşur. Mesane içerisindeki hücreler, olması gerektiği gibi büyüyüp bölünmektense kontrolsüz şekilde büyümelerine ve ölmemelerine sebep olan mutasyonlara uğrarlar. Bu anormal hücreler mesanede tümör oluşmasına sebep olabilir. Bu tümörler iyi huylu mesane tümörü olabileceği gibi kanserli hücreler içeren kötü huylu mesane tümörleride olabilir.
Mesane kanseri her yıl dünyada yüzbinlerce yetişkini etkileyen en yaygın kanserlerden biridir. Mesane kanseri erkeklerde kadınlarda olduğundan daha sık görülür ve her yaşta olabileceği gibi genellikle yaşlı erişkinleri etkiler.
Mesane kanseri, mesanenizin – alt karın bölgesinde bulunup idrarı depolayan içi boş kaslı organ-iç kısmını döşeyen hücrelerde (ürotelyal hücreler) başlar. En yaygın olarak mesanede görülmesine rağmen, aynı kanser türü idrar yolu boşaltım sisteminin diğer bölümlerinde de ortaya çıkabilir.
Tanısı konulan her 10 mesane kanserinin yaklaşık yedisi, mesane kanserinin yüksek oranda tedavi edilebilir olduğu erken evrede ortaya çıkmaktadır. Bununla birlikte, erken evre mesane kanseri dahi mesanede nüksedebilir Bu sebeple, mesane kanseri olan insanlar sıklıkla, nükseden ya da daha üst bir aşamaya ilerleyen mesane kanseri olasılığına karşı tedaviden sonra yıllarca takip testlerine ihtiyaç duyarlar.
Mesane kanseri nedenleri nelerdir?
Mesane kanserinin sebepleri aşağıdakileri içerir:
- Sigara ve diğer tütün ürünleri kullanımı
- Kimyasallara maruz kalmak, özellikle kimyasallara maruz kalmayı gerektiren bir işte çalışmak
- Geçmişte radyasyona maruz kalmış olmak
- Mesane iç duvarının kronik tahrişi
- Parazit enfeksiyonları, özellikle ABD dışındaki belirli alanlardan gelen veya bu ülkelere seyahat eden kişilerde
Mesane kanserine neyin sebep olduğu her zaman açık değildir ve mesane kanseri olan bazı kişilerin hiçbir belirgin risk faktörü bulunmamaktadır.
Mesane kanseri türleri nelerdir?
Mesanenizdeki çeşitli hücre türleri kanserleşebilir. Kanserin ortaya çıktığı mesane hücresi, mesane kanserinin türünü belirler. Mesane kanserinizin türü de sizin için hangi tedavinin en iyi sonucu vereceğini belirler.
Mesane kanseri türleri aşağıdakileri içerir:
- Ürotelyal karsinom. Ürotelyal karsinom, ya da önceki adıyla transizyonel hücreli karsinom, mesanenin içini döşeyen hücrelerde meydana gelir. Ürotelyal hücreler mesaneniz dolu olduğunda genişleyip, mesaneniz boş olduğunda kasılırlar. Bu hücreler üreterlerin ve üretranın iç yüzeyini döşerler ve tümörler bu bölgelerde de oluşabilmektedir. Ürotelyal karsinom Amerika Birleşik Devletleri’nde en çok karşılaşılan mesane kanseri türüdür.
- Skuamöz hücreli karsinom. Skuamöz hücreli karsinoma, mesanenin kronik irritasyonu (örneğin, bir enfeksiyon veya bir idrar kateterinin uzun süreli kullanımı nedeniyle) ile ilişkilendirilmektedir. Skuamöz hücreli mesane kanseri Amerika Birleşik Devletleri’nde nadir görülür. Dünyada, belirli bir parazit enfeksiyonunun (şistozomiyaz) mesane enfeksiyonunun yaygın nedenlerinden olduğu bazı bölgelerde daha sık görülür.
- Adenokarsinom mesanenin mukus salgılayan bezlerini oluşturan hücrelerde başlar. Mesanenin adenokarsinomu Amerika Birleşik Devletleri’nde nadir görülür.
Bazı mesane kanserleri birden fazla hücre türü içermektedir.
Mesane kanseri önlemek için neler yapılabilir?
Mesane kanserini kesin olarak önleyen bir yol olmasa da, riskinizi azaltmak için önlemler alabilirsiniz. Örneğin:
- Sigara içmeyin. Sigara içmemek, sigara dumanındaki kansere sebep olan kimyasalların mesanenizde birikmemesi anlamına gelir. Eğer sigara içmiyorsanız, başlamayın. Sigara içiyorsanız, bırakmanıza yardımcı olacak bir plan için doktorunuza danışın. Destek grupları, ilaçlar ve diğer yöntemler bırakmanıza yardımcı olabilir.
- Kimyasallara karşı tedbir alın. Kimyasal maddeler ile çalışıyorsanız, maruz kalmamak için tüm güvenlik talimatlarına uyun.
Bol çeşitli meyve ve sebze yemeyi tercih edin. Bol miktarda renkli meyve ve sebzeler içeren bir beslenme biçimi edinin. Meyve ve sebzelerdeki antioksidanlar kanser riskinizi azaltmaya yardımcı olabilir
Mesane kanseri tanısı nasıl yapılır?
Mesane kanseri tanısı koymak için kullanılan testler ve işlemler aşağıdakileri içerebilir:
- Sistoskopi. Sistoskopi yapmak için doktorunuz üretranın içinden küçük, dar bir tüp (sistoskop) yerleştirir. Sistoskop, doktorunuzun üretra ve mesanenizi görüp, hastalık bulgusu açısından incelemesine olanak tanıyan bir merceğe sahiptir.
- Sistoskopi sırasında, doktorunuz test için hücre örneği (biyopsi) toplamak adına sistoskoptan mesane içine özel bir alet ilerletebilir. Bu işleme bazen mesane tümörünün transüretral rezeksiyonu (TURBT) denir. TURBT mesane kanserini tedavi etmek için de kullanılabilir.
- İdrar sitolojisi. İdrar sitolojisi adlı işlemde, idrarınızdan alınan örnek kanser hücrelerini kontrol etmek için mikroskop altında incelenir.
- Görüntüleme testleri. Bilgisayarlı tomografi (BT) ürogram veya retrograd piyelografi gibi görüntüleme testleri, doktorunuzun üriner sistem yapılarınızı incelemesine izin verir.
BT ürografisi sırasında, elinizdeki bir damara enjekte edilen kontrast boya nihayetinde böbreklerinize, üreterlerinize ve mesaneye akar. Test sırasında alınan röntgen görüntüleri idrar yolunuzun detaylı görüntüsünü verir ve doktorunuzun kanserli olabilecek alanları saptamasına yardımcı olur.
Retrograd piyelografi, üst idrar yollarına ayrıntılı bir şekilde bakmak için kullanılan bir röntgen tetkikidir. Bu test esnasında, doktorunuz üreterinize kontrast boya enjekte etmek için idrar yolunuzdan mesaneye ince bir tüp (kateter) ilerletir. Röntgen görüntüleri alınırken boya böbreğinize akar.
Mesane kanserinin evreleri (yayılımı) nasıl belirlenir?
Doktorunuz kanserinizin lenf düğümlerinize veya vücudunuzun diğer bölgelerine yayılıp yayılmadığını belirlemek için ek testler önerebilir.
Testler aşağıdakileri içerebilir:
- BT taramaları
- MRG (Manyetik Rezonans Görüntüleme)
- Kemik taraması
- Göğüs röntgeni
Doktorunuz, kanserinizin evresini belirlemek için bu işlemlerden gelen bilgileri kullanır. Mesane kanserinin evreleri, 0 dan IV’e kadarki Roma rakamları ile ifade edilir. En düşük evreler, mesanenin iç katmanlarıyla sınırlı olan ve mesane duvarının kas katmanını etkileyecek kadar gelişmemiş kanseri işaret eder. En yüksek evre – evre IV- kanserin lenf düğümlerine veya vücudun uzaktaki organlarına yayıldığını ifade eder.
Kanser evreleme sistemi gelişmeye devam etmekte ve doktorlar kanser teşhis ve tedavilerini geliştirdikçe daha karmaşık hale gelmektedir. Doktorunuz sizin için doğru olan tedavileri seçmek için kanser evresini kullanır
Mesane kanseri derecesi
Mesane kanseri tümörleri, mikroskop altında kanser hücrelerinin nasıl göründüğüne bağlı olarak daha detaylı sınıflandırılır. Bu tümör derecesi olarak bilinir ve doktorunuz mesane kanserinizi düşük veya yüksek dereceli olarak tanımlayabilir.
- Düşük dereceli mesane tümörü. Bu tür tümör, görünüm ve düzen olarak normal hücrelere daha yakın hücrelere sahiptir (iyi farklılaşmış). Düşük dereceli tümörler genellikle daha yavaş gelişir ve mesane duvarının kas katmanını işgal etme olasılığı yüksek dereceli tümöre kıyasla daha düşüktür.
- Yüksek dereceli mesane tümörü. Bu tür tümör, anormal görünümlü ve normal görünen dokulara hiç benzemeyen hücrelere sahiptir (kötü farklılaşmış). Yüksek dereceli tümör, düşük dereceli bir tümöre göre daha agresif bir şekilde büyüme eğilimindedir ve mesane duvarının kas katmanına ve diğer doku ve organlara yayılma olasılığı daha yüksek olabilir.